Schaarstebrein

Covid19 brengt gedoe en ellende, maar ook helderheid…Weet je nog, in maart en april (of was het eerder?), de race om toiletpapier? We hadden net een groot pak in huis en daar doen wij dan een dikke maand mee, dus bij ons geen centje pijn. Maar iemand had in een vlaag van opperste waanzin bedacht dat wc-papier schaars zou worden en bijna onmiddellijk werd haar of zijn gekke droom waarheid. Hetzelfde gebeurde met paracetamol en bakmeel.

Volgens mij is iedereen het alweer bijna vergeten, maar het was opvallend: productie en logistiek konden de onzinnig uitdijende vraag niet bijhouden, dus er ontstond een groot gebrek.

Waarom in vredesnaam? Omdat we volkomen gedachteloos achter ieder gerucht aanhobbelen? We niet geleerd hebben zelf na te denken? WC-papier, paracetamol en tarwemeel leken ook ineens onmisbare attributen, terwijl er ook toen genoeg alternatieven waren om je bibs schoon te houden (washandje, tissue), om je hoofdpijntje te sussen en de bakoven brandend te houden.

Vervolgens vraag ik me dan af of de regering gek is of bewust ons maanden het idee aansmeert dat er niet genoeg testcapaciteit beschikbaar was. Beschermingsmateriaal voor medewerkers in de zorg bleek ook onvoldoende beschikbaar. Dit bracht dood en verderf bij instellingen. Zijn deze schaarsteuitbarstingen dan misschien ook gebaseerd op een waanzinpandemie die voortvloeit uit een collectief angstsyndroom over een nog onbekende dreiging? Of werd de waanzin hier en daar wat aangewakkerd omdat er contraproductieve commerciële belangen aan het werk waren?

Ik ben geen psycholoog of hersenspecialist, maar ik kan niet anders concluderen dat bij een al dan niet waarachtig idee van schaarste een soort primitief breindeel automatisch inschakelt, dat helder denken en creativiteit blokkeert. Iedereen heeft daar last van…Wetenschappelijk is ook al aangetoond dat armoede mensen dommer maakt, dus misschien is een al dan niet terecht idee van schaarste juist de trigger die dat in werking zet.

Bulklaboratoria net over de grens bleken achteraf genoeg testcapaciteit te kunnen leveren en ik kan me voorstellen dat het delen van kennis ertoe kan leiden dat productiesectoren snel kunnen produceren wat we nodig hebben, zeker als daar door onze gemeenschap – de overheid – onmiddellijk genoeg in geïnvesteerd wordt. De kledingfabrikant maakt beschermingsmateriaal tegen besmetting in samenwerking met de veiligheidsmaskersfabriek, ik zuig maar spontaan wat uit die fantastische duim van mij.

Voor mijn gevoel blijft adequaat handelen vaak uit. Wat ook – nog steeds – uitblijft voor mijn gevoel is samenwerking binnen ons werelddeel. Waarom eigenlijk geen Europees RIVM en in heel Europa duidelijkheid over welke maatregelen bij welke besmettingsgraad gelden? Geen onderlinge kinderachtigheid over wie de beste van de klas of het achterblijvertje is… Wat mij betreft mag dit allemaal ook wereldwijd geregeld als het een probleem is dat iedere aardbewoner aangaat…

Ik klim dus maar weer op mijn preekgestoelte: overvloed hoort de norm te zijn. Zorg dat niemand in de basis gebrek lijdt. Met creativiteit en samenwerking is elke tekortkoming te verhelpen en weerhouden we het ooit in onze evolutie gevormde schaarstebrein ervan om ons gezonde verstand te blokkeren. Ik geloof dat we dan ook stukken effectiever omgaan met reële gevaren die ons bedreigen…